BİLGİSAYAR BAĞIMLILIĞI

Teknoloji kuşkusuz insanların günlük yaşamlarını kolaylaştırıcı pek çok imkan sağlamaktadır. Bilgisayar, internet, cep telefonu, televizyon gibi araçlar bir yandan hayatı kolaylaştırırken diğer yandan da bu araçları kullanma bağımlılığını da beraberinde getirmektedir. Özellikle küçük çocukların ve ergenlerin bu tür bağımlılığa daha yatkın olduğu görülmektedir.

Çocuklar İçin Büyük Tehlike İnternet

Yoğun insan-bilgisayar ilişkisi başlangıçta “takıntı” diye anılırken, son yıllarda psikologlar  tedavi edilmesi gerekenler listesine “bilgisayar bağımlılığı”nı da koymuşlardır. Bilgisayar bağımlıları, bilgisayar karşısında zaman kavramlarını yitirmekte; bazen bütün bir günün geçtiğini bile fark etmemektedirler. Yemeği, uyumayı, okula gitmeyi, kısaca temel sorumluluklarını bilgisayar ile aralarında bir engel gibi görebilir ve bunları yerine getirmeyi erteleyebilir ya da unutabilirler. Uyku saatleri düzensizleşmeye başladıysa, ders başarısında düşmeler görülüyorsa, arkadaşlarıyla ve ailesiyle geçirdiği vakit eskisine nazaran azaldıysa, harçlığının tamamını internet kafelerde harcıyorsa, internet kafelere gidebilmek için anne-babasından izinsiz para alıyorsa bir sorun olduğu düşünülmelidir.

Özellikle çocuklar orta okuldan önce bilgisayar başına oturmamalıdır. Çünkü insanı insan yapan en somut özellik düşüncedir ve bu yetenek dokuz yaşına kadar şekillenir. Soyut düşüncenin henüz tamamlanmadığı bu dönemde çocuğun önüne bilgisayar gibi bambaşka bir dünya (sanal dünya) koyduğunuz takdirde yeteneği gelişmez ve robotlaşır. Sanal dünya ile gerçek dünya birbiriyle yarışır ve genelde kazanan sanal dünya olur. Soyut düşüncenin bozulması ileride akıl hastalığına neden olabilir. Kaçırılan randevular, uyku saatlerinin düzensizliği, ders başarısında / iş performansında düşmeler, arkadaşlarla geçirilen zamanın kısıtlanması vb. gerçek yaşamdaki ilişkileri olumsuz etkiler. En azından aileler 8-9 yaşına kadar bilgisayar konusunda dikkatli davranmalıdır. Anne babanın “ne güzel, çocuğum bilgisayar kullanıyor “ sevinci hiç de anlamlı değildir. Bunların dışında çağın hastalığı olan obezite için en büyük nedenlerden birisi de bilgisayar bağımlılığıdır.

Bilgisayar oyunlarının çocuklara gerçek yaşamın yaşatma, düzeltme, iyileştirme gibi değerlerinin tam tersi değerleri öğretmektedir. Oyunlardaki şiddet çocuğun gerçek şiddette duyarsızlaşmasına yol açmaktadır. Bütün anne ve babalar, ciddi biçimde” oyun” denilen şeyin amacı ve olumsuzluklarının farkında olmalı ve bu konuda toplumda bilinç yaratmalıdır. Televizyonlarda yayımlanacak spotlar ya da oyunların üstüne yazılacak uyarıların yanı sıra anne–babanın da çocuğu denetlemesiyse çok büyük önem taşıyor.

Bilgisayar Bağımlılığının Nedenleri

·         Günlük yaşamda kendilerini ifade etmekte güçlük çeken çocukların sanal ortamda kendilerini olmak istedikleri kişi gibi tanıtabilmeleri,

·         Kişi kendisini internet ortamında sanal da olsa bir guruba ait hissedebiliyor. Bu durumun günlük yaşamda iletişim kurmada ve sosyal ortamlara katılmada sorun yaşayan bireylere kolaylık sağlaması,

·         Arkadaşlarıyla sürekli iletişim içinde olmayı seven ergenler için, telefona göre daha ucuz, uzun ve birçok kişiyle aynı anda iletişim kurma olanağı sunması,

·         Günlük sıkıntı ve sorunlardan uzaklaşma, gerçeklerden kaçma olanağını sağlaması,

·         Daha çok hassas, yalnız, çabuk sıkılan, içe dönük, kendine güveni az ve bağımlılık geçmişi olan bireylerin bilgisayar bağımlılığına daha yatkın olması,

·         Kişilerin, günlük yaşamda yaşayamadıkları yarışma, rekabet ve kazanma gibi duyguları, sanal ortamda doyurma olanağı bulmaları, bilgisayar bağımlılığı arasında gelmektedir.

Öneriler

Sanal Yerine Doğal Ortam: Çocukların arkadaşlarıyla doğal yollardan görüşmeleri için ortam hazırlayabilirsiniz. Çocuğunuzun arkadaşlarıyla evde ve bahçede yapabilecekleri uğraşılar, hobiler, yaz kampları, hafta sonları doğa yürüyüşleri gibi etkinlikler.

Spora Yönlendirme: Çocuğunuza uygun bir spor çalışması seçtirebilirsiniz. Böylece haftanın birkaç günü spor yaparak geçirmesini, bedensel, zihinsel ve sosyal gelişme imkanı bulmasını sağlayabilirsiniz.

Sosyal Beceri Eğitimi: Çocuklar veya ergenler kendi akran gruplarında iletişimi başlatmada ve sürdürmede güçlük yaşıyor olabilirler. Bu kişilerin internet, atari ve chat gibi sanal ortamlarda bu problemi yaşamadıkları görülmektedir. Bu nedenle sağlıklı bir sosyal beceri gelişimi için okul Psikolojik Danışmanından veya “Sosyal Beceri Eğitimi Grupları” yapan özel psikolojik danışma merkezlerinden yararlanabilirsiniz.

İnternet Kullanım Sözleşmesi: Çocuğunuzla internete hangi saatlerde girebileceği, ne tür siteleri ziyaret edebileceği, hangi oyunları oynayabileceği, bilgisayarda ne tür etkinlikler yapabileceği, bilgisayar başında ne kadar süre geçirebileceği gibi konuların yer aldığı yazılı bir sözleşme hazırlayarak karşılıklı imzalayabilirsiniz.

·         Bilgisayarın herkesin bulunduğu bir ortama konması, çocuğunuzun etkili bilgisayar kullanma alışkanlığı kazanması açısından yararlı olabilir.

·         Çocuğunuzun bilgisayar bağımlısı olmasının altında yatan ihtiyacın keşfedilerek bunun doğal ortamlarda doyurulmaya çalışılması da etkili olabilir.

·         Çocuğunuza bilgisayar kullanımını yasaklamak yerine dozajında ve etkili kullanma alışkanlığını kazanmasında yardımcı olmak daha istendik sonuçlar almanıza yol açabilir.