Çocuklarda da erişkinlerdeki gibi böbrek yetmezliğinde genel bir artış vardır. Bunun önemli bir nedeni çocuklarda da obezitenin artmış olmasıdır. Şişman çocuklarda erken yaşta tansiyon yüksekliği ve şeker hastalığı gelişmekte; bu da böbreklerinde hasar oluşmasına neden olmaktadır.
Böbrekler yaşamsal işlevlere sahiptir. Böbrekler vücudu atık maddelerden ve fazlası vücut için zararlı olan tuzdan temizler. Ayrıca;
- Biyokimyasal dengenin korunmasında
- Kan basıncı kontrolünde
- Kemik sağlığında
- Alyuvar yapımında görev alır
Çocuklarda böbrek hastalığından korunma kısmen anne ve babaların duyarlılığı ve farkındalığına bağlıdır. Anne-babalar çocuklarının sağlıklı kalması ve kronik böbrek hastalığından korunması için bazı şeylere dikkat etmeleri gerekir. Bunlardan dördü şunlardır:
1. Sağlıklı beslenme: Anne ve babalar çocuklarının zinde, aktif kalmasını ve şişmanlatmayacak gıdalarla doğru bir şekilde beslenmesini sağlamalıdırlar. Öncelikle okul sporlarına katılımlarını teşvik etmeli, kendileri de daha aktif bir yaşam tarzı ile çocuklarına örnek olmalıdırlar. Ayrıca çocuklarının sağlıklı ve dengeli bir şekilde beslenmesini sağlamalıdırlar. Bunlar obezite riskini, dolayısıyla böbrek yetmezliği riskini azaltacaktır. Sağlıklı beslenme ayrıca kan basıncının da düzenlenmesine yardım eder. Dengeli beslenme protein, yağ ve karbonhidratların uygun karışımını içerir. Konserve ve rafine yiyecekler yerine taze meyve ve sebzeleri içermelidir. Rafine karbonhidratlar işlenmiş yiyeceklerde, gazlı içeceklerde, cipslerde ve tatlılarda bulunur. Bunlar çocuğun bedeninde fazla miktarda şeker ve tuz yüküne neden olur.
Tuz genelikle hemen tüm yiyeceklerde bulunur. Cipslerin, işlenmiş gıdaların ve atıştırmalıkların tuz oranı çok yüksektir. Tuz alımının azaltılması çocuğu yaşamının erken dönemlerinde yüksek tansiyon gelişmesinden ve sonuç olarak böbrek hastalığından koruyacaktır. Eğer çocuğunuz kronik baş ağrısından ve yorgunluktan yakınıyorsa kan basıncını mutlaka kontrol ettirmelisiniz. Çocuğunuzun her doktor muayenesinde ve aşı yapılması sırasında tansiyon ölçümünün yapılmasını istemeniz hipertansiyonun erken tanısı için önemlidir.
Tansiyon ölçümü yanısıra en azından yılda bir kez çocuğun kan şekeri düzeyi ölçümü de yapılmalıdır. Hipertansiyon gibi şeker hastalığı da sessiz bir hastalık olabilir. Bazen hiç bir belirti olmadan kan şekeri yüksekliği saptanabilir. Şeker hastalığının erken bir belirtisi sadece sıcaklarda değil her zaman çok miktarda su içme isteğidir.
2. Yeterli sıvı alımı: Çocuklar sağlıklı sıvıları özellikle su yeterli miktarda tüketmelidirler. bu böbreklerin sağlıklı kalmasını sağlar. Şekerli içecekler- meyve suları dahil- çok az tüketilmelidir.
Çocukların böbrekleri bir enfeksiyon hastalığından (özellikle boğaz enfeksiyonu) sonra veya bir sistemik hastalığın bir parçası olarak hastalanabilir. Böyle durumlarda idrarlarında değişiklik olabilir. İdrar miktarı azalabilir veya idrar rengini değişebilir. En sıklıkla kırmızı ya da koyu çay rengine döner.
Çocukta su azlığı varsa ve az miktarda su içerse bu durumda da idrar miktarı az olabilir. Çok su içme ve çok fazla idrar yapma ise diybetin belirtileri olabilir.
Doktor muayenelerinde idrarın çubuk testinin yapılması henüz bulgu vermeyen süregen bir potein atılımının erken saptanmasını sağlayacaktır. İdrarda süregen protein varlığı bir böbrek hastalığını ilk bulgusu olabilir ve protein atılımının kendisi de böbrek hastalığının ilerlemesine neden olacaktır. Çocuk sağlıklı ise yılda bir kez idrar testinin yapılması yeterlidir.
3. Sigaradan uzak durma: Sigara diğer bir büyük yasak. Çocukların sigara alışkanlığı kazanması engellenmelidir,.Özellikle ergenlik döneminde sigara deneyimi yaşamaya eğilimlidirler. Sigara kan damarlarında hasara yol açan toksinler içerir ve kalp hastalıklarına bunun sonucu da böbrek hastalıklarına neden olur.
4. Reçetesiz ilaçlar konusunda dikkatli olma: Anne babalar bir hekim tarafından önerilmeyen bazı ilaçları çocuklarına kullanabilir. Özellikle ateş düşürmek ve ağrıyı kesmek için kullanılan ilaçlar ile antibiyotikler çocuğun böbreğine zarar verebilir. Aktardan alınan veya tavsiye üzerine çocuklara verilen bazı bitki çayları da böbrekler için zararlı olabilir.
Aspirin soğuk algınlığı ve grip durumlarında sık kullanılan bir ilaç olup; 12 yaş altı çocuklarda karaciğer üzerine etkileri nedeniyle önerilmez. Benzer şekilde bazı ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçlar çocuğun vücudunda su azlığı olduğunda ve yeterince sıvı tüketemeyecek kadar hasta olduğunda akut böbrek yetmezliğine neden olabilir. Parasetamol çocuklarda ateş için kullanılabilecek güvenli bir ilaçtır. Ancak doz ve verilme sıklığı konusunda anne babalar çok dikkatli olmalıdır.
1. Sağlıklı beslenme: Anne ve babalar çocuklarının zinde, aktif kalmasını ve şişmanlatmayacak gıdalarla doğru bir şekilde beslenmesini sağlamalıdırlar. Öncelikle okul sporlarına katılımlarını teşvik etmeli, kendileri de daha aktif bir yaşam tarzı ile çocuklarına örnek olmalıdırlar. Ayrıca çocuklarının sağlıklı ve dengeli bir şekilde beslenmesini sağlamalıdırlar. Bunlar obezite riskini, dolayısıyla böbrek yetmezliği riskini azaltacaktır. Sağlıklı beslenme ayrıca kan basıncının da düzenlenmesine yardım eder. Dengeli beslenme protein, yağ ve karbonhidratların uygun karışımını içerir. Konserve ve rafine yiyecekler yerine taze meyve ve sebzeleri içermelidir. Rafine karbonhidratlar işlenmiş yiyeceklerde, gazlı içeceklerde, cipslerde ve tatlılarda bulunur. Bunlar çocuğun bedeninde fazla miktarda şeker ve tuz yüküne neden olur.
Tuz genelikle hemen tüm yiyeceklerde bulunur. Cipslerin, işlenmiş gıdaların ve atıştırmalıkların tuz oranı çok yüksektir. Tuz alımının azaltılması çocuğu yaşamının erken dönemlerinde yüksek tansiyon gelişmesinden ve sonuç olarak böbrek hastalığından koruyacaktır. Eğer çocuğunuz kronik baş ağrısından ve yorgunluktan yakınıyorsa kan basıncını mutlaka kontrol ettirmelisiniz. Çocuğunuzun her doktor muayenesinde ve aşı yapılması sırasında tansiyon ölçümünün yapılmasını istemeniz hipertansiyonun erken tanısı için önemlidir.
Tansiyon ölçümü yanısıra en azından yılda bir kez çocuğun kan şekeri düzeyi ölçümü de yapılmalıdır. Hipertansiyon gibi şeker hastalığı da sessiz bir hastalık olabilir. Bazen hiç bir belirti olmadan kan şekeri yüksekliği saptanabilir. Şeker hastalığının erken bir belirtisi sadece sıcaklarda değil her zaman çok miktarda su içme isteğidir.
2. Yeterli sıvı alımı: Çocuklar sağlıklı sıvıları özellikle su yeterli miktarda tüketmelidirler. bu böbreklerin sağlıklı kalmasını sağlar. Şekerli içecekler- meyve suları dahil- çok az tüketilmelidir.
Çocukların böbrekleri bir enfeksiyon hastalığından (özellikle boğaz enfeksiyonu) sonra veya bir sistemik hastalığın bir parçası olarak hastalanabilir. Böyle durumlarda idrarlarında değişiklik olabilir. İdrar miktarı azalabilir veya idrar rengini değişebilir. En sıklıkla kırmızı ya da koyu çay rengine döner.
Çocukta su azlığı varsa ve az miktarda su içerse bu durumda da idrar miktarı az olabilir. Çok su içme ve çok fazla idrar yapma ise diybetin belirtileri olabilir.
Doktor muayenelerinde idrarın çubuk testinin yapılması henüz bulgu vermeyen süregen bir potein atılımının erken saptanmasını sağlayacaktır. İdrarda süregen protein varlığı bir böbrek hastalığını ilk bulgusu olabilir ve protein atılımının kendisi de böbrek hastalığının ilerlemesine neden olacaktır. Çocuk sağlıklı ise yılda bir kez idrar testinin yapılması yeterlidir.
3. Sigaradan uzak durma: Sigara diğer bir büyük yasak. Çocukların sigara alışkanlığı kazanması engellenmelidir,.Özellikle ergenlik döneminde sigara deneyimi yaşamaya eğilimlidirler. Sigara kan damarlarında hasara yol açan toksinler içerir ve kalp hastalıklarına bunun sonucu da böbrek hastalıklarına neden olur.
4. Reçetesiz ilaçlar konusunda dikkatli olma: Anne babalar bir hekim tarafından önerilmeyen bazı ilaçları çocuklarına kullanabilir. Özellikle ateş düşürmek ve ağrıyı kesmek için kullanılan ilaçlar ile antibiyotikler çocuğun böbreğine zarar verebilir. Aktardan alınan veya tavsiye üzerine çocuklara verilen bazı bitki çayları da böbrekler için zararlı olabilir.
Aspirin soğuk algınlığı ve grip durumlarında sık kullanılan bir ilaç olup; 12 yaş altı çocuklarda karaciğer üzerine etkileri nedeniyle önerilmez. Benzer şekilde bazı ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçlar çocuğun vücudunda su azlığı olduğunda ve yeterince sıvı tüketemeyecek kadar hasta olduğunda akut böbrek yetmezliğine neden olabilir. Parasetamol çocuklarda ateş için kullanılabilecek güvenli bir ilaçtır. Ancak doz ve verilme sıklığı konusunda anne babalar çok dikkatli olmalıdır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder