FEMUR BAŞI EPİFİZ KAYMASI

Femur başı epifizi nedir? 

Femur başı epifizi uyluk kemiğinin başıdır. Hala büyümekte olan çocuklarda ve ergenlerde epifiz kemiğin ana kısmından büyüme plağı olarak adlandırılan düz bir kıkırdak parçası ile ayrılmıştır. Kemiğin büyümesi durduğu zaman büyüme plağındaki kıkırdak kemikle yer değiştirir.

Femur başı epifiz kayması  nedir?

Femur başı epifizi kayması femur başının aşağıya ve arkaya doğru yer değiştirmesidir.  Başka bir deyişle külah dondurmada dondurmanın külahtan aşağıya doğru kayması gibi bir durumdur. Yani femur başının büyüme plağından ayrılmasıdır.

Bu kayma ani veya yavaş gelişebilir. Büyüme plağı, kemik dokusu arasına sıkışmış bir kıkırdak dilimidir. Kemiğin en zayıf parçasıdır ve mineralize olup tamamıyla kemiğe dönüştüğünde kemik büyümesi durur. Femur başı epifiz kayması ergenlerde en sık görülen kalça hastalığıdır. Böyle bir çocuk büyük olasılıkla cerrah tedavi gerektirecektir.

Femur başı epifiz kaymasının  nedeni nedir? 

Femur başı epifizi kaymasının nedeni bilinmiyor. Ancak bir veya birden fazla risk faktörü taşıyan bir kişinin femur başı epifiz kayması geliştirme ihtimali daha yüksektir:

• Şişmanlık
• Tiroid hastalığı gibi endokrin sorunlar
• Travma
• Steroidler gibi bazı ilaçlar
• Radyasyon tedavisi
• Kemoterapi
• Böbrek hastalığı ile ilişkili kemik sorunları

Femur başı epifiz kaymasının başlıca belirtileri nelerdir?

Fiziksel aktivite ile kötüleşen topallama ve bacak ağrısı ve kalça hareketliliğinde azalma başlıca belirtileridir. Ağrı, uyluğun üst 2/3 ya da alt 1/3’ünde hissedilir ve hareketle artar. Çocukların %15’inde hastalık iki kalçayı da tutar, ancak hasta belirtileri sadece bir tarafta hisseder. Bu nedenle her iki kalçanın değerlendirilmesi önemlidir. Belirtiler kaymanın tipine bağlıdır. Kayma hafif ve stabil ise sadece kasık bölgesinde hafif ağrı ve hareketle artan hafif topallama olur. Alt uyluk ve diz bölgesinde de ağrı olabilir. Kronik kaymada birkaç ay süren ağrı olurken, akut kaymada ani başlayan ağrı ve aksayarak yürüme veya yürümede zorluklar olur. Bazen hasta bacağını dışa döndürerek yürür. Stabil olmayan kaymalar hastada femur başının ani kaymasına neden olan bazı yaralanmalar sonucudur. Hasta yürüyemez veya bacağı üzerine ağırlık veremez.

Femur başı epifiz kayması tanısı nasıl konur?

Fizik muayenede azalmış eklem hareketliliği karakteristiktir. Tanı, aksiyel plan ya da kurbağa pozisyonunda çekilen röntgen filmleriyle doğrulanır. Bazen düz grafilerde görülemeyen hafif kaymalarda tanı için magnetik rezonans görüntüleme veya bilgisayarlı tomografi gerekir. 

Femur başı epifiz kayması tedavisi nasıl yapılır?

Cerrahi tedavi gerekir. Tedavideki amaçlar daha fazla kaymayı ve kemik kan dolaşımının bozulmasını önlemektir. Cerrahi olarak çivileme yapılır. Bu işlem femur başının çiviler yerleştirilerek yerinde tutulması işlemidir. Operasyondan sonra çocuğun 6 hafta koltuk değneği kullanması gerekecektir.  

Sonuç

Hastalığın uzun dönem sonuçları tanıdan ne kadar önce femur başının yerinden kaydığı ve kayma derecesine bağlı olarak değişir.